ئامادەکردنی: ڕائیدی هاتووچۆ (بەرهەم مولود حسن)
بەپێی بڕیاری وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستانو بەڕێوەبەرایەتی گشتی هاتووچۆی هەرێم، لەمەودوا هاوڵاتییان دەتوانن جامی ئۆتۆمبێلەكانیان ڕەش بكەنو بۆ ئەو مەبەستەش پێویستە مۆڵەت لە بەڕێوەبەرایەتییەكانی هاتووچۆی پارێزگاكان وەربگرن.
مەبەست لە دەركردنی ئەم بڕیارە ڕێكخستنی مۆڵەتی جام ڕەش كردنی ئەو ئۆتۆمبێلانەیە كە خاوەنەكانیان كەسانی ئاسایی یان كەسانی تایبەتن بەرامبەر پێدانی ڕسوماتێكی كارگێڕی دیاریكراو، هاوكات لە بڕیارەكەی وەزارەتی ناوخۆو بەڕێوەبەرایەتی گشتی هاتووچۆی هەرێمدا چەند مەرجێك بۆ پێدانی مۆڵەتی جام ڕەش كردنی ئۆتۆمبێل دانراوە كە بریتین لە:
1- پێشكەشكردنی داواكاری لەو بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆیەی كە ئۆتۆمبێلەكەی لێ تۆماركراوە.
2- پێویستە ئۆتۆمبێلی تۆماركراو هەڵگری تابلۆی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان بێت.
3- مۆڵەتی جام ڕەش كردن بۆ ماوەی (1) ساڵ دەبێتو ساڵانە نوێ دەكرێتەوە.
مەرجە هونەرییەكانی جام ڕەش كردن:
1. جام ڕەش: ئەو جامانەی ئوتومبیل کە لە بنەڕەتدا لە کۆمپانیا بەڕێژەی (٣١٪ تا ٥٠٪) و (٥١٪ تا ٨٠٪) ڕەشن واتە لە شەریکەوە ڕەشن.
2. جام ڕەشکردن: ئەو جامانەی ئوتومبیل کە بەلەزگەی تایبەت بە ڕێژەی (٣١٪ تا ٥٠٪) و (٥١٪ تا ٨٠٪) ڕەش دەکرێن.
- کە دووجامی پێشەوە تا ٥٠٪ ڕەش دەکرێن بە لەزگەی تایبەت.
- دوو جامی دواوە تا ٨٠٪ ڕەش دەکرێت بە لەزگەی تایبەت.
3. جام ڕەشی ئوتومبیل نابێت لە ڕێژەی ٨٠٪ تێپەڕ بکات جگە لەو ئوتومبیلانەی کە لە بنەڕەتدا لە کۆمپانیای دروستکەر ڕێژەی ڕەشی جامەکانیان لە نێوان (٨١٪ تا٩٠٪).
واتە ئوتومبیل کە لەشەریکەوە جام ڕەش دەکرێت تا (٩٠٪) رەشبێت
4. سێ ستیکەری تایبەت هەیە کە بۆ هەر سێ ڕێژەکانی (٣١ ٪ تا ٥٠٪) و (٥١٪ تا ٨٠٪) و (٨١٪ تا ٩٠٪) و لۆگۆیەکی (شفاف) کە ڕێژەی جام ڕەشەکەی لەسەر نووسرابێت لەلایەن بەڕێوەبەرایەتییەکانی هاتووچۆ لە گشت جامە ڕەشەکانی ئوتومبیل دەدرێت لە دیوی ناوەوە و دەرەوەی خواروی لای راستی دیوی شۆفێر و خواروی لای چەپی دیوی سەرنشین.
ڕسوماتی كارگێڕی بۆ پێدانی مۆڵەتی جام ڕەشو سزا داراییەكان
وەزارەتی ناوخۆی هەرێمو بەڕێوەبەرایەتی گشتی هاتووچۆی هەرێم لە بڕیارەكەی پێدانی مۆڵەتی جام ڕەش كردنی ئۆتۆمبێلدا، ڕسوماتی كارگێریو سزای داراییان بۆ جام ڕەش كردنی ئۆتۆمبێل داناوە كە بریتین لە:
1- بڕی (200،000) دوو سەد هەزار دینار ساڵانە وەردەگیرێت بۆ ئەو ئۆتۆمبێلانەی کە دوو جامیان رەشە بە ڕێژەی (٣١٪ تا ٥٠٪) لەگەڵ کرێی کارگێڕی و باجی ڕێگەپێدانی جام ڕەشی ئوتومبیل
2- بڕی (300،000) سێ سەد هەزار دینار ساڵانە وەردەگیرێت بۆ ئەو ئۆتۆمبێلانەی كە هەر چوار جامەکەی بە ڕێژەی (٣١٪ تا ٥٠٪) ڕەشن لەگەڵ کرێی کارگێڕی و باجی ڕێگەپێدانی جام ڕەشی ئوتومبیل.
3- بڕی (400،000) چوار سەد هەزار دینار ساڵانە وەردەگیرێت بۆ ئەو ئۆتۆمبێلانەی کە دوو جامی دواوەی بەڕێژەی (٥١٪ تا ٨١٪) ڕەش دەکەن لەگەڵ کرێی کارگێڕی و کرێی باجی ڕێگەپێدانی جام ڕەشی ئوتومبیل.
4- بڕی (600.000) شەش سەد هەزار دینار ساڵانە وەردەگیرێت بۆ ئەو ئوتومبیلانەی کە دوو جامی پێشەوەی بە ڕێژەی (٥٠٪) ڕەشن و دوو جامی دواوەی (٨٠٪) رەشن لەگەڵ کرێی کارگێڕی و کرێی باجی ڕێگەپێدانی مۆڵەتی جام ڕەش.
5- ئەو ئوتومبیلانەی کە لەبنەڕەتەوە ڕێژەی ڕەشی جامەکانیان لە نێوان (٨١٪ تا ٩٠٪) ئەوە سەرەڕای وەرگرتنی پێبژاردنی ڕێژەی (٥١٪ تا ٨٠٪) ی جام ڕەش ئەوا بڕی (200.000) دوو سەد هەزار دینار وەک بڕاوە (مقطوع) وەردەگیرێت.
6- بڕی (30.000) سی هەزار دینار وەردەگیرێت بۆ دەرکردنی باجی ڕێگەپێدانی جام رەشکردنی ئوتومبیل.
7- بڕی (25،000) بیستو پێنج هەزار دینار وەك ڕسوماتی كارگێڕی وەردەگیرێت لە كاتی پێشكەش كردنی داواكاری بۆ پێدانی مۆڵەتی جام ڕەش یان نوێ كردنەوەی مۆڵەت.
8- هیچ بڕە پێبژاردنێکی دواکەوتن لە خاوەنی ئوتومبیل وەرناگیرێت ئەگەر مۆڵەتی جام ڕەشکردنەوەی نوێ نەکاتەوە بۆماوەی (٣٠) سی رۆژ لە ڕۆژی کۆتایی هاتنی ماوەی مۆڵەتەکەو دوای ئەو ماوەیە مۆڵەتەکەی بە هەڵوەشاوە هەژمار دەکرێت، پێویستە دووبارە داواکاری سەرلەنوێ پێشکەش بکات بۆ پێدانی مۆڵەتی جام رەش وەکو (مۆڵەتی یەکەمجار)
9- بڕی (500.000) پێنج سەد هەزار دینار وەك سزا وەردەگیرێت لەو ئۆتۆمبێلانەی كە بەبێ مۆڵەت یان بە پێچەوانەی ئەم ڕێنماییانە جامی ئۆتۆمبێلەكەی ڕەش كردبێت، سەرەڕای دەست بەسەرداگرتنی ئۆتۆمبێلەكەی بۆ ماوەی (3) ڕۆژو لابردنی سەرپێچییەکە.
10- ئەو ئوتومبیلانەی کە لە کۆمپانیای دروستکەر ڕێژەی تاریکی جام لە (١٪ تا ٣٠٪) بێت ئەوا لێپرسینەوەو هیچ رسوماتێکی لێ وەرناگیرێت، بەمەرجێک بە لەزگە جامەکانی ڕەش نەکرابێت لە بنەمای کۆمپانیای دروستکەر ڕەش کرابێت.
11- ئەو ئوتومبیلانەی کە جامەکانیان لە شەریکەوە ڕەشن و ڕێژەی تاریکی جامەکانیان لە (٣٠٪) زیاتر بێت دەبێت رسومات بدەن بەو ڕێژانەی کە دیاریکراوە لە (٣١٪ تا ٥٠٪) و (٥١٪ تا ٨٠٪) و (٨١٪ تا ٩٠٪).
12- بڕی ئەو پارانەی سەرەوە دەخرێتە سەر هەژماری پەرەپێدانی هاتووچۆی پارێزگاکان.
13- ئەو ئوتومبیلانەی کە لە کۆمپانیا جامی پشتەوە و تەنیشتی سەر سندووق ڕەشە بەدەرن لەم ڕێنماییانە.
14- ئەم رێنماییە ئوتومبیلی هەڵگری (تابلۆی شارستانی ، بار، کرێ، پیشەسازی و کشتوکاڵی) دەگرێتەوە.
15- باجی تایبەت بە ڕێگەپێدانی جام ڕەش کردنی ئوتومبیل دروست دەکرێت و دەدرێت بە هەر ئوتومبیلێک کە مۆڵەتی جام ڕەشکردن وەردەگرێت.
لە هەمواری چوارەمی ڕێنمایی پێدانی جام رەش ژمارە (٥) ی ساڵی ٢٠١٩ دا:
- ئەو ئوتومبیلەی کە مۆڵەتی جام ڕەشی ساڵانەی پێدراوەو خاوەنەکەی دەیفرۆشێت بەڵام ماوەی مۆڵەتەکەی بەسەرنەچووە ئەوا ماف دەدرێتە فرۆشیاری ئوتومبیلەکە ئەو ماوەیەی لە مۆڵەتەکە ماویەتی بۆ ئوتومبیلێکی تر بەکاربهێنێت بە پێشکەش کردنی داواکارییەک بۆ بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی تایبەتمەند بۆ جام ڕەشکردنی ئوتومبیلێکی دیکە.
- کرێی کارگێڕی وەردەگیرێت بۆ جێبەجێکردنی ئەو بڕگەیەی سەرەوە.
هاوكات لەبڕیارەكەی وەزارەتی ناوخۆدا بۆ پێدانی مۆڵەتی جام ڕەش كردنی ئۆتۆمبێل، چەند ڕێنماییەكی دیاریكردوە كە پێویستە كاریان پێبكرێت لەكاتی ڕوودانی هەر سەرپێچییەك لەلایەن شۆفێرانەوە، لەوانە پێویستە لەسەر گشت مەفرەزەكانی (پۆلیس، هاتووچۆو ئاسایش)و مەفرەزە هاوبەشەكان دەست بەسەر ئەو ئۆتۆمبێلانە بگرن كە بەپێی ئەم ڕێنماییە مۆڵەتیان وەرنەگرتووەو و ڕەوانەی بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی تایبەتمەند بكرێت بۆ وەرگرتنی ڕێكاری یاسایی پێویست لە بەرامبەر خاوەن ئۆتۆمبێلەكە.
ئەو بڕیارە چەند جۆر ئۆتۆمبێلێك ناگرێتەوە لەوانە، ئۆتۆمبێلەكانی پرۆتۆكۆڵی حكومەت، ئۆتۆمبێلەكانی سەرۆكایەتی هەرێم لەگەڵ ئۆتۆمبێلەكانی كونسوڵگەرییەكان، هەروەها جامی ڕەش تەنها ئۆتۆمبێلەكانی هەڵگری تابلۆی شارستانی دەگرێتەوە.
لە ئێستاشدا هاوڵاتییان بۆ جام ڕەشكردنی ئۆتۆمبێلەكانیان دەتوانن سەردانی بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانی بکەنو فۆرمی تایبەت بەجام ڕەش كردنی ئۆتۆمبێلەكانیان وەربگرن.